Milyonlarca emekçiyi
ilgilendiren Zorunlu Bireysel Emeklilik uygulamasının ikinci aşaması 1 Nisan
2017 itibariyle başladı. Çalışan sayısı bin ve üzerinde olan bir işverene bağlı
olarak çalışanlar 1 Ocak 2017’den itibaren sisteme dahil edildi. Türkiye
vatandaşı olan 45 yaşın altındaki tüm 4a ve 4c kapsamındaki çalışanlar ve
çalışmaya yeni başlayacaklar bu sisteme kademeli olarak dahil edilecekler.
Sisteme dahil edilme takvimi şu şekilde olacak.*
Çalışan sayısı 250 ve
üzerinde olan ancak binden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar ve 5510
sayılı kanunun 4. Maddesinin birinci fıkrasının a ve c bentlerine göre 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki
I-II-III ve IV sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde yani
TBMM-Cumhurbaşkanlığı- Başbakanlık-Bakanlıklar-Genel Müdürlükler-Kuvvet
Komutanlıkları-Üniversiteler-Özel Bütçeli Kamu İdareleri-Sosyal Güvenlik
Kurumu-Denetleyici, Düzenleyici Kurumlar-Diğer Kamu Kurumları ve TSK personeli
için 1 Nisan 2017 itibariyle zorunlu BES uygulaması başlamış oldu.
5510 sayılı kanunun 4.
Maddesinin birinci fıkrasının a ve c bentlerine göre diğer kamu idarelerinde yani
Belediyeler-İl Özel İdare-Belediyeye bağlı kuruluşlar-Mahalli İdare Birlikleri
ve KİT çalışanları ise 1 Ocak 2018 tarihinde sisteme dahil edilecektir.
Çalışan sayısı yüz ve
üzerinde ancak iki yüz elliden az olan bir işverene bağlı çalışanlar, 1Temmuz
2017’de, çalışan sayısı elli ve üzerinde ancak yüzden az olan bir işverene
bağlı çalışanlar 1 Ocak 2018’de
Çalışan sayısı on ve
üzerinde ancak elliden az olan işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Temmuz
2018’de
Çalışan sayısı beş ve
üzerinde ancak ondan az olan bir işverene bağlı çalışanlar 1Ocak 2019’ sisteme
dahil edilecekler. Beş kişinin altında çalışana sahip olan işverenlerse sisteme
dahil edilmeyecek.
Sisteme dahil edilen
emekçilerin maaşından her ay %3 oranında kesinti yapılacaktır. 1 Nisan 2017
itibariyle sisteme dahil olan kamu emekçilerinin maaşlarından 293 lira ile 78
lira arasında bir kesinti yapılacaktır.
Sisteme katılım zorunlu
olsa da sistemde kalmak zorunda değilsiniz. Sosyal güvenlik sisteminin
özelleştirilmesinin ilk adımı olan bu uygulamadan tüm emekçiler cayma hakkını
kullanarak çıkabilir. Peki bu işlem nasıl yapılacaktır?
Öncelikle işverenin sizin
adınıza hangi emeklilik şirketiyle anlaşma yaptığını öğrenmeniz gerekiyor.
Normal şartlarda kişinin emeklilik şirketini kendi seçme özgürlüğü olması
gerekirken bu yasayla engelleniyor. Özellikle kamu kuruluşlarının belirli
emeklilik şirketlerini ki bunlar daha çok islami bankaların emeklilik şirketi
olma ihtimali yüksek. İşverenin sizin adınıza emeklilik şirketiyle emeklilik
sözleşmesini imzaladığı günden bağımsız olarak, çalışana ait ilk katkı payının emeklilik
şirketine intikal ettiği tarihi takip
eden iş günü çalışana bildirim yapılır. Çalışan bu bildirimi müteakip iki aya
(60 gün) içinde cayma hakkını kullanabilir.
Bu iki ay içinde kısmına
özellikle dikkat etmeniz gerekmektedir. Bazı kurumlar özellikle kamu
kurumlarının yetkilileri emekçileri yanlış yönlendirmekte cayma süresini iki ay
sonra diye söylemektedir. İki ay sonra yapılan cayma işlemlerinin de normal
bireysel emeklilikten çıkış işlemleri uygulanmaktadır. Bu durumda da
yatırdığınız katkı paylarından yasal kesintiler yapılarak size ödeme
yapılmaktadır. Bu durumda çıkış yaparsanız yatırdığınız katkı paylarınızı geri
alamayabilirsiniz. Bu nedenle iki ay içinde cayma hakkınızı kullanmalısınız. Hak
kaybına uğramamak için iki ay içinde cayılması hususa özellikle dikkat
edilmeli.
Cayma ve ayrılma
taleplerinin kim tarından karşılanacağı işveren ve emeklilik şirketi arasında
kurulacak sözleşmede kararlaştırılır. Eğer cayma talebini emeklilik şirketi
karşılayacaksa öncelikle yapmanız gereken işverenden hangi şirketle sözleşme
yaptığını ve bireysel emeklilik sözleşme numaranızı öğrenmek. Bunları
öğrendikten sonra emeklilik şirketinin varsa ilinizdeki bölge müdürlüğüne gidip
cayma dilekçenizi elden verebilirsiniz yoksa e-posta ya da faks yoluyla genel müdürlüklerine
başvuru yapabilirsiniz. Başvurunuz, ellerine ulaştıktan sonra on iş günü içinde
kesinti yapılan tutar size iade edilecektir.
*www.egm.org.tr